Buğday Hukuk tarafından EYT olarak adlandırılan, Emeklilikte Yaşa Takılanlar düzenlemesi Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 03/03/2023 tarihli 32121 sayılı Resmî Gazete’ de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
KİMLER EYT KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLEBİLİR?
Kanun ile getirilen yeni değişiklik ile 08/09/1999 tarihi ve öncesinde sigorta kaydı olan işçiler, prim gün sayısı ve sigortalılık süresini doldurmuş olmaları halinde yaş şart aranmaksızın, emeklilik koşullarını sağladıkları kabul edilerek EYT düzenlemesinden yararlanabilecektir.
İlgili düzenleme gereği işçinin EYT kapsamında değerlendirilebilmesi için 3 şartı taşıması gerekmektedir. Bunlar;
1- İlgilinin 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigorta kaydının bulunması
2- İlgilinin 4/1-a ise 5000, ilgili 4/1-b ise erkek 9000, kadınsa 7200 günü tamamlaması
3- İlgilinin erkek olması durumunda 25, kadın olması durumunda 20 yıl sigortalılık süresinin doldurması
İŞVERENLERİN EMEKLİLİK İŞLEMLERİNDE NELER YAPMALI?
EYT düzenlemeleri kapsamında işçilerin emekli olabilmek için Sosyal Güvenlik Kurumu’na işten çıkış bildirgelerini sunma zorunlulukları bulunmaktadır. Bu doğrultuda, emeklilik işlemleri için işverenlerine başvuran işçilerin SGK’dan alınmış “Emekli Olur” yazısı getirmesi şartı bulunmamaktadır. İşçilerin “www.sgk.gov.tr” internet adresinde yer alan “Ne Zaman Emekli Olurum” bölümünden veya e-Devlet hizmetinden yararlanarak temin edecekleri; SGK Tescil ve Hizmet Dökümü ve SGK Kayıt Belgeleri ile yapılması mümkündür.
Bu çerçevede işverenler temin edilecek bilgi, belge ve dokümanlara istinaden işten çıkış işlemlerinin KOD – 08 ile yapılması gerekmektedir.
EYT KAPSAMINDAKİ İŞÇİ TEKRAR İŞE BAŞLATILABİLİR Mİ?
Emekli olduktan sonra aynı iş yerinde 30 gün içinde tekrar işe başlayan bütün sigortalılar için işverene %5 destek primi verilecektir. Dolayısıyla bunun için aşağıdaki şartları sağlamak gereklidir:
• 8 Eylül 1999 tarihi öncesi sigorta girişinin bulunması.
• 08 Emeklilik (yaşlılık) veya toptan ödeme nedeniyle işten çıkış bildiriminin yapılmış olması.
• 3 Mart 2023 itibarıyla emeklilik aylığı talebinde bulunulması
• İşten ayrılış tarihinden itibaren 30 gün içerisinde tekrar aynı işverene bağlı olarak çalışmaya başlamak (Emekli statüsünde- SGDP kapsamında).
Ancak uygulamada EYT işlemleri tamamlanmadan tekrar işe girişleri yapılan işçilerin durumları farklılık teşkil etmektedir. Talep inceleme döneminde aktif sigortalı gözüken bazı kişilerin EYT başvuruları reddedilebilmektedir. Bu süreçte yeniden işe giriş yapılacağı dönemde EYT işlemlerinin tamamlanıp tamamlanmadığına dikkat edilmesi gerekmektedir.
EYT KAPSAMINDA İŞTEN AYRILAN TÜM ÇALIŞANLARI TEKRAR İŞE ALMA ZORUNLULUĞU VAR MIDIR?
İşverenlerin bu konuya ilişkin herhangi bir zorunluluğu bulunmamaktadır. Konu çalışanlar ile işverenlerin karşılıklı anlaşmasına bırakılmıştır. İşverenler diledikleri takdirde emeklilik nedeniyle işten ayrılan çalışanı tekrar işe alabilir veya tercihini işe almama yönünde de kullanabilir.
İşverenler alacakları kararları çalışanlarla açık şekilde paylaşmalı ve kendilerini bilgilendirmelidir.
EYT KAPSAMINDA İŞTEN AYRILDIKTAN SONRA TEKRAR İŞE BAŞLAYACAK İŞÇİLER İLE YENİ SÖZLEŞME YAPILMALI MIDIR?
Eski sözleşme emeklilik sebebiyle sona erdiği için yeni tarihli güncel bir sözleşme imzalatılması doğru olacaktır.
EYT SEBEBİYLE İŞTEN ÇIKIŞLARDA KIDEM TAZMİNATI ÖDEMESİ NASIL YAPILIR?
Emeklilik nedeniyle işten ayrılışlarda çalışanın iş yerinde en az 1 yıl kıdemi varsa kıdem tazminatı ve varsa ilgili tüm hak edilen tutarlar ödenmek zorundadır.
Çalışanın yazılı onayı ile (kendisi ile yazılı şekilde anlaşarak) bu ödeme taksitler hâlinde de ödenebilir veya ödeme tarihi için yine yazılı onay ile başka bir tarih belirlenebilir (Ancak kıdem tazminatı tutarı emeklilik nedeniyle çıkış bordrosunda yer almalıdır).
EMEKLİ OLDUKTAN SONRA TEKRAR İŞE BAŞLAYACAK ÇALIŞANLAR İLE YILLIK İZİN HAK EDİŞİ NASIL HESAPLANACAKTIR?
Emeklilik nedeniyle işten ayrılışlarda çalışanın kullanmadığı yıllık izin sürelerine ait ücretlerinin tamamı ödenmelidir.
Emeklilik başvurusundan sonra tekrar işe alınan çalışanların yıllık izin hak edişleri ise ilk işe giriş tarihi (emeklilik öncesi) dikkate alınarak hesaplanmalıdır.
DEĞERLENDİRME VE SONUÇ
EYT düzenlemeleri ile birçok işçi emeklilik şartlarını sağlamaktadır. Bu durumda işverenler aleyhine yüklü bir kıdem tazminatı ve hak edilen diğer işçilik alacakları tutarlarının ödenmesi sorumluluğu yüklemektedir.
Bu aşamada, işverenler öncelikle işçilerin emeklilik şartlarını sağlayıp sağlamadıklarının tespit edilmesi gerekmektedir. Devam eden süreçte işçiye yapılacak ödemelerin net ve tek tek tespiti gerekmektedir. Bu durum kapsamında yapılan ibra sözleşmesinin de kanuni şartları taşımasına dikkat edilmesi gerekmektedir.
EYT kapsamında işten çıkış ve işe tekrar giriş işlemlerinin doğru şekilde yürütülebilmesi ve tespitin yapılması için hukuki destek almanız faydalı olacaktır. Konuya ilişkin başkaca soru ve talepleriniz için bizlerle her zaman iletişime geçebilirsiniz.
*Bu yazı bilgilendirme amaçlı BUĞDAY HUKUK tarafından hazırlanmış olup, yayınlanma tarihi nedeniyle güncel hüküm ve kararları içermeyebilir.